سيستم حمل و نقل عمومي شهر استانبول از قسمت‌هاي مختلفي تشکيل شده که يکي از مهم‌ترين و کاربردي‌‌ترين بخش‌ها در آن، مترو محسوب مي‌شود. قديمي‌ترين خط در متروي استانبول M1 بوده و ساخت آن به سال 1989 ميلادي برمي‌گردد. در حال حاضر مترو شهر استانبول داراي 6 خط مشغول فعاليت و 4 خط در دست ساخت است. مجموع تعداد ايستگاههاي فعال آن 89 مورد است. بعد از تکميل چهار خط ديگر، 64 ايستگاه به سيستم قطار زيرزميني بزرگترين شهر ترکيه افزوده خواهد شد.
متروي استانبول از شش خط با نام‌هاي M1 تا M5 به همراه ميني مترو M6 تشکيل مي‌شود. گفتني است بقيه خطوط در دست ساخت در ادامه همين نحوه نام‌گذاري، به صورت M7 تا M10 نام‌گذاري خواهند شد. تعدادي از آنها در نيمه آسيايي شهر و تعدادي ديگر در بخش اروپايي استانبول تردد مي‌کنندکه در تور زميني استانبول ميتوانيد آنها را خيلي خوب ببينيد. البته در باکو نيز سيستم هاتي حمل و نقل فوق العاده اي وجود دارد که شما در تور زميني باکو ميتوانيد به خوبي از آن استفاده کنيد
يکي از ويژگي‌هاي بسيار مهم مترو شهر استانبول، اتصال آن به مارماراي و همچنين فونيکولار محسوب مي‌شود. حتي بخشي از آن با ترام زميني نيز تقاطع دارد. به لطف اتصال بخش‌هاي مختلف سيستم حمل و نقل عمومي استانبول به يکديگر، رفت و آمد بين سرتاسر اين شهر بزرگ طي تور استانبول با استفاده از آنها امکان‌پذير مي‌شود.
بد نيست بدانيد مارماراي يک تونل زير زميني در تنگه بسفر محسوب مي‌شود. همانطور که مي‌دانيد، تنگه نام برده مرز نيمه اروپايي و آسيايي شهر استانبول به شمار مي‌رود. اولين فاز مارماراي در نودمين سالگرد تأسيس جمهوري ترکيه يعني سال 2013 راه‌اندازي شد. طول آن 76 کيلومتر است. به لطف وجود تقاطعي با مارماراي در متروي استانبول، مي‌توان با استفاده از قطار زيرزميني، از نيمه آسيايي شهر به نيمه اروپايي يا بالعکس جابه‌جا شد، هر چند مرز بين اين دو، تنگه‌اي بزرگ و عريض است. جالب است بدانيد براي اولين مرتبه، ايده ساخت چنين مسير ارتباطي 150 سال پيش و در زمان امپراطوري عثماني بر ترکيه کنوني مطرح شد. در آن سو با فونيکولار رو به رو هستيم که يک متروي کابلي بوده و مسير آن، ميدان تکسيم تا بندرگاه کاباتاش است. ترام زميني در نيمه اروپايي فعاليت مي‌کند.
قديمي‌ترين خط ريلي شهري زيرزميني در استانبول Tünel نام داشته و راه‌اندازي آن به سال 1876 ميلادي، زمان حکمفرمايي امپراطوري عثماني، برمي‌گردد. اين قطار زير زميني نوعي فونيکولار بوده و دومين خط ريلي شهري زيرزميني قديمي در دنيا به شمار مي‌رود. بد نيست بدانيد اولين خط ريلي شهري زيرزميني در دنيا، در سال 1863 ميلادي در شهر لندن ساخته شد.
اولين نقشه جامع به منظور راه انداختن متروي استانبول در سال 1912 ميلادي طراحي شد. اين مترو شامل 24 ايستگاه بود و دو منطقه توپکاپي و سيسلي را به يکديگر متصل ميکرد. برقراري اتصال از ميان شاخ طلايي استانبول يکي از نکات منحصربه‌فرد درباره آن محسوب مي‌شد. هر ايستگاه داراي پلتفرمي 75 متري بوده و فاصله بين ايستگاه‌ها، 220 متر الي 975 متر در نظر گرفته شده بود. اين نقشه هرگز عملياتي نشد. امروز مي‌توان نقشه نام برده را در موزه دانشگاه فني استانبول مشاهده کرد.
در سال 1936 ميلادي، يک مهندس شهرسازي فرانسوي طرح ديگري براي متروي استانبول ارائه کرد که منطقه تکسيم را به شمال شاخ طلايي و منطقه بايزيد را به جنوب شاخ طلايي وصل ميکرد. در سال 1951، يک طراح هلندي ايده مشابهي را به منظور اتصال تکسيم به بايزيد مطرح کرد. يک سال بعد، مدير دپارتمان حمل و نقل شهر پاريس، با الگو گرفتن از طرح‌هاي قبلي، ايده‌اي به منظور احداث متروي استانبول با امکان اتصال آن به ديگر قسمت‌هاي سيستم حمل و نقل عمومي ارائه کرد. حتي اين ايده نيز عملياتي نشد. در سال 1987، سرانجام طرح متروي کنوني ارائه شد و به مرحله اجرا در آمد.
همانطور که گفتيم متروي استانبول در حال حاضر از 6 خط تشکيل مي‌شود. 4 خط ديگر نيز در دست احداث قرار دارند. در اين مطلب به بررسي خطوط مشغول فعاليت، از M1 تا M6، مي‌پردازيم.
اولين خط، مسير بين منطقه يني کاپي تا فرودگاه آتاتورک و کيرازلي است. اين اولين خط احداث شده در متروي شهر استانبول محسوب شده و در طول 26 کيلومتر آن، 23 ايستگاه وجود دارد. در سال 2014، به وسيله افزايش طول M1 براي 0.7 کيلومتر بيشتر، آخرين ايستگاه به منطقه يني کاپي رسيد.
دومين خط مترو از يني کاپي تا Hac?osman کشيده شده است. سال احداث آن 2000 بوده و متشکل از 16 ايستگاه با 23.5 کيلومتر طول است. در سال 2014، 3.5 کيلومتر (3 ايستگاه) به خط دوم اضافه شد تا انتهاي آن به منطقه يني کاپي برسد.
کيرازلي تا Metrokent–Olimpiyat از طريق خط سوم به هم متصل مي‌شوند. طول آن 15 کيلومتر بوده و 11 ايستگاه دارد. قرار است 9 کيلومتر ديگر متشکل از 7 ايستگاه جديد به سومين خط متروي استانبول افزوده شود. اين خط در مقايسه با M1 و M2 بسيار جديدتر بوده و احداث آن به سال 2013 برمي‌گردد. با تکميل خط دوم در طرح جديد، انتهاي آن به باکرکوي خواهد رسيد.
منطقه کاديکوي تا Tav?antepe، به وسيله 26 کيلومتر مسير زيرزميني به يکديگر وصل مي‌شوند. خط چهارم متشکل از 19 ايستگاه بوده و در سال 2012 راه‌اندازي شده است. قرار است به وسيله گسترش آن براي 7 کيلومتر ديگر (4 ايستگاه)، انتهاي آن به فرودگاه بين‌المللي صبيحه گوکچن برسد.
اسکودار و محله سکمکوي از طريق خط پنجم متروي استانبول به يکديگر ارتباط دارند. M5 تازه تاسيس‌ترين خط در سيستم قطار زيرزميني شهري استانبول بوده و راه‌اندازي آن به سال 2017 برمي‌گردد. طول و تعداد ايستگاههاي آن به ترتيب 20 کيلومتر و 16 ايستگاه است.
خط ششم متروي استانبول را بايد نوعي ميني مترو دانست که داراي 3 کيلومتر طول و 4 ايستگاه است. منطقه لونت و بوگازيچي از طريق آن به هم متصل شده‌اند.
مترو و همچنين ترام زميني، هر روز از 6 صبح الي 12 شب فعاليت مي‌کنند. در برخي خطوط ساعت کار ممکن است تا 1 بامداد ادامه پيدا کند. به اين ترتيب حتي در صورت شب زنده‌داري و گشت و گذار در شهر استانبول تا آخرين ساعات روز، همچنان ميتوانيد با استفاده از مترو به هتل محل اقامت خود برگرديد.
مجموعه تعداد ايستگاههاي در حال فعاليت در متروي استانبول 89 مورد است. بيشتر آنها زير زمين قرار گرفته و براي رسيدن به پلتفرم، بايد پله‌هاي هر ايستگاه را به سمت پايين طي کنيد. در بالاي ورودي هر ايستگاه، علامت M را به عنوان لوگوي متروي شهر، به همراه نام آن در پايين، مشاهده خواهيد کرد. ايستگاه‌ها معمولا در پياده‌روي خيابان‌ها ايجاد شده‌اند. براي برخي ايستگاههاي جديد، خروجي‌هايي در بازارها و مراکز خريد ساخته خواهد شد.
از 89 ايستگاه، 73 مورد به طور کامل زير زمين قرار دارند. 5 مورد ديگر مرتفع بوده و پلتفرم آنها با زمين اطراف کمي فاصله دارد. 2 ايستگاه تقريبا زير زمين قرار داشته و 9 مورد ديگر روي خاکريز ايجاد شده‌اند و با زمين دقيقا هم‌تراز هستند.
درباره این سایت